نحوه تشخیص معیوب بودن کاتالیست خودرو

نحوه تشخیص معیوب بودن کاتالیست خودرو: کاتالیزور خودرو دود گازهای خروجی اگزوز را از ذرات خطرناک و سمی پاک می کند که در هنگام تولید خودرو در مسیر خروجی اگزوز نصب می شود و

معمولاً پس از 150 هزار کیلومتر باید کاتالیزور تعویض شود اما در ایران به دلیل کیفیت پایین بنزین بهتر است بعد از 120 هزار کیلومتر آن را تعویض کنید، این

قسمت دارای ساختار مشبک بوده و محتوای آن سرامیک فلزی سنگین است.

برای شناسایی مبدل کاتالیزوری معیوب، ابتدا باید آزمایش گاز خروجی انجام شود ، در صورت تایید  نقص، مبدل کاتالیزوری که کار نمی کند با قطعه جدید

تعویض می شود. در اینجا نباید از قطعات یدکی مستعمل استفاده کرد، زیرا ساییدگی و پارگی آنها از قبل قابل مشاهده نیست.

تشخیص با دستگاه دیاگ

تشخیص خرابی مبدل کاتالیزوری با توجه به بررسی پارامترهای دستگاه عیب یابی نیاز به تخصص خاصی دارد، اما ما به برخی از مهم ترین تغییرات پارامتر

در هنگام خرابی مبدل کاتالیزوری اشاره می کنیم:

1.پارامتری به نام Calculated Load Value وجود دارد که بازده حجمی موتور را نشان می دهد. اگر مقدار این پارامتر کمتر از حد نرمال باشد، به این معنی

ست که موتور به خوبی تنفس نمی کند که معمولاً به دلیل انسداد مجرای اگزوز (به دلیل مسدود شدن کاتالیزور یا صدا خفه کن ها (منبع) یا دلیل دیگری

است. توجه داشته باشید که این لزوماً نشانه 100% خرابی مبدل کاتالیزوری نیست، اما در صورت مشاهده این مشکل، می توانید به خرابی مبدل

کاتالیزوری مشکوک شوید.

2. پارامتر دیگری به نام فشار مطلق منیفولد یا MAP در برخی خودروها وجود دارد که میزان مکش و فشار منیفولد ورودی (هوا) را نشان می دهد. در صورت

مسدود شدن کاتالیزور، فشار برگشتی در سیستم اگزوز ایجاد می شود و این پارامتر کمتر از حد معمول است. این مورد لزوماً نشانه 100% خرابی مبدل

کاتالیزوری نیست، اما خرابی مبدل کاتالیزوری یکی از دلایل مهم کاهش پارامتر MAP است.

3. بررسی تغییرات ایجاد شده در عملکرد سنسور اکسیژن. در برخی خودروها 2 سنسور اکسیژن وجود دارد که یکی قبل از مبدل کاتالیزوری به

نامUpstream و دیگری بعد از آن است. اولین حسگر میزان اکسیژن خروجی از موتور را بررسی می کند و کامپیوتر موتور بر اساس داده های خود نسبت

سوخت به هوا را تنظیم می کند.

4. وظیفه سنسور دوم (بعد از کاتالیزور) که Downstream نام دارد، بررسی میزان اکسیژن خروجی ازکاتالیست است. در شرایط عملیاتی عادی، تغییرات

در سنسور پایین دستی نباید زیاد باشد. تعداد زیاد تغییرات نشان دهنده کاهش راندمان کاتالیست است. اگر این مشکل باعث شود که آلاینده های

خروجی 1.5 برابر حد مجاز باشد، چراغ هشدار روشن می شود و خطای مبدل کاتالیزوری پایین ثبت می شود. با مقایسه داده های حسگر اول و دوم،

کامپیوتر موتور می تواند خرابی کاتالیزور را نیز تشخیص دهد.

علل خرابی کاتالیست خودرو

مبدل های کاتالیزوری به دلیل ساختاری که دارند کاملاً حساس و شکننده هستند بنابراین در صورت رعایت نکردن برخی نکات به سرعت آسیب می بینند.

شایع ترین علل خرابی مبدل کاتالیزوری گرفتگی دریچه انفیه است زیرا در صورت گرفتگی باعث ایجاد دود اگزوز می شود.پس اجازه ندهید کاتالیزور به

راحتی از سیلندر خارج شود و زیرا فشار بیش از حد آن قسمت را از بین می برد.

از دیگر دلایل خرابی مبدل های کاتالیزوری ضربه های فیزیکی به این قطعه می باشد، همانطور که گفته شد ساختار مبدل های کاتالیزوری بسیار شکننده

است و در صورت ضربه به پوسته خارجی آن باعث خرد شدن کاتالیزور می شود.

کاتالیزور به دمای بالا نیز بسیار حساس است بنابراین اگر دمای این قطعه از حد مجاز بیشتر شود باعث آسیب و از بین رفتن خواص آن می شود.

این مشکل زمانی رخ می دهد که دمای موتور به دلایل مختلف بیش از حد افزایش یابد. نحوه کار مبدل‌های کاتالیزوری و نحوه عیب‌یابی و تعمیر این اجزای

فوق‌العاده مفید و پیشگامانه  یک مهارت ضروری است که مکانیک موتور باید داشته باشد.

کاتالیست چه نقشی در آلودگی هوا دارد؟

همانطور که گفته شد اگزوزهای امروزی مجهز به قطعه سوم برای کاهش آلودگی های محیطی هستند. قطعه ای به نام مبدل کاتالیزوری در این قسمت

تعبیه شده است که گازهای سمی مانند: مونوکسید کربن، هیدروکربن ها و اکسیدهای نیتروژن ایجاد شده در اثر سوختن سوخت در سیلندر را طی

فرآیندی شیمیایی به گازهای ایمن و غیر سمی تبدیل می کند.

همچنین کاتالیزور اکسید نیتروژن را که ماده ای سمی است به گاز نیتروژن که گازی بی ضرر است تبدیل می کند. گفتنی است کاتالیست تا 90 درصد

گازهای سمی را به گازهای غیر سمی تبدیل می کند و نقش موثری در جلوگیری از آلودگی هوا دارد.

مکانیک موتور چگونه مبدل کاتالیزوری معیوب را تشخیص می دهد؟

این قطعات معمولاً تا چند سال دوام می آورند  و برخی از صاحبان وسایل نقلیه ممکن است، هرگز نیازی به تعمیر یا تعویض  در طول عمر وسیله نقلیه خود

نداشته باشند.

مبدل‌های کاتالیزوری ممکن است به دلایل مختلفی از جمله مخلوط‌های هوا و سوخت های ناکارآمد، شمع‌های جرقه‌زن و سنسورهای اکسیژن معیوب و

یا زمان‌بندی نادرست موتور، آسیب ببینند یا کارایی کمتری داشته باشند. مبدل های کاتالیزوری همچنین ممکن است به دلیل نشت ضد یخ و روغن ناشی

از خرابی واشرها، دریچه ها و پیستون های فرسوده به طور کامل یا جزئی مسدود شوند.

بهترین اقدامی که مکانیک موتور می تواند برای رفع مشکلات مربوط به مبدل های کاتالیزوری انجام دهد، جایگزینی واحدهای قدیمی با واحدهای جدید

است. گفته می شود، اگر مبدل کاتالیزوری از نظر فیزیکی آسیب نبیند، تمیز کردن آن می تواند کارایی کاتالیزور را بازیابی کند.

عدم وجود شتاب ماشین

موتور برای کارکرد در سطح بهینه به جریان کارآمد گازهای خروجی بستگی دارد، بلوک های موجود در مبدل کاتالیزوری ممکن است جریان گازهای خروجی

را محدود کرده و عملکرد موتور را مختل کند.

مصرف سوخت بالا

مصرف سوخت بالا یکی از عوارض شتاب ضعیف است، برای شتاب بیشتر موتور بیش از حد معمول سوخت به پیستون ها تزریق می کند که منجر به

راندمان سوخت ضعیف می شود.

صداهای تق تق در خروجی اگزوز

مکانیک موتور ممکن است متوجه صدای تق تق هنگامی که یک وسیله نقلیه در حرکت است شود، که این صدا ممکن است به دلیل خرابی

مبدل کاتالیزوری باشد. قطعات فلزی جابجا شده ساختار لانه زنبوری ممکن است از طریق صدا خفه کن وارد موتور شده و باعث توقف خودرو شود.

چراغ چک موتور روشن می شود

اکثر خودروهای مدرن دارای حسگرهای اکسیژن هستند که کارایی مبدل کاتالیزوری را کنترل می کنند. اگر مبدل کاتالیزوری آسیب ببیند یا زیر سطح بهینه

کار کند، سنسور چراغ چک موتور را روشن می کند.

بوی تخم مرغ گندیده در گاز خروجی اگزوز

بنزین معمولاً حاوی مقادیر کمی گوگرد است که در طی فرآیند احتراق به سولفید تبدیل می شود و بوی تخم مرغ فاسد می دهد، مبدل های کاتالیزوری سالم این بو را با تبدیل

سولفید به دی اکسید گوگرد بی بو می پوشانند، ولی واحدهای معیوب در فرآیند تبدیل شکست می خورند.