موتور وانکل که با نام های روتاری و موتور چرخشی نیز شناخنه می‌شود، یک نوع موتور داخل سوزان است که به جای پیستون‌ها، از یک یا چند روتور استفاده می‌کند. این نوع موتور با اصول احتراق داخلی کلاسیک – شامل مراحل مکش، فشاردهی، احتراق و دفع – کار می‌کند، اما با یک روش منحصر به فرد. در اینجا به بررسی عملکرد این موتور جالب می‌پردازیم.
تاریخچه موتور روتاری:
موتور وانکل یک نوع موتور روتاری است که توسط کمپانی مزدا در 1967 معرفی شد. این موتور به نام موتور Wankel نیز شناخته می‌شود، به افتخار مخترع آلمانی به نام Felix Wankel نامگذاری شده است. او این موتور را در دهه 1920 اختراع کرد، اما تا دهه 1960 به توسعه‌اش نرسید.
در سال 1967، مزدا به عنوان یکی از اولین شرکت‌های اتومبیل‌سازی موتور Wankel را در مدلی به نام Cosmo Sport 110S (یا Cosmo Sport 100S) معرفی کرد. این خودرو، که به عنوان یکی از نخستین اتومبیل‌های دنیا با موتور روتاری شناخته می‌شود، به تولید نسخه‌های مختلفی از موتور وانکل در سراسر جهان انجامید.
موتور وانکل در مقایسه با موتورهای پیستونی ساده‌تر است و دارای تعداد کمتری قطعات مکانیکی می‌باشد. این موتور برای انتقال حرکت به یک موتور الکتریکی مناسب است و از آنجایی که موتور وانکل یک موتور با چرخه‌ی مستمر و بدون تکانه است، در برخی از کاربردها به خصوص در صنایع هوافضا و اتومبیل‌های مسابقه استفاده شده است.
موتور مزدا – روتاری
اجزا تشکیل دهنده موتور وانکل
روتاری یک موتور درون سوز(موتور احتراق داخلی) با طراحی خاص است که از یک روتور به عنوان اجزای اصلی تشکیل شده است. این روتور به شکل یک چندضلعی دایره‌ای است و در داخل یک محفظه چرخش می‌کند.
اجزای تشکیل دهنده موتور وانکل
روتور مهمترین بخش موتور روتاری است. این قطعه به شکل یک چندضلعی دایره‌ای طراحی شده است و در داخل محفظه چرخش می‌کند. روتور به مرور دوره‌های چرخشی به تمامی مراحل چرخه احتراق از جمله ورودی، فشرده‌سازی، احتراق و تخلیه انرژی می‌دهد.
محفظه چرخشی (Housing):
این بخش محفظه‌ای است که روتور در داخل آن قرار دارد و به شکلی خاص طراحی شده است تا جریان هوا و سوخت را از مرور دوره‌های چرخشی روتور به سایر قسمت‌های موتور امکان‌پذیر کند.
تراشه‌های نیرو (Apex Seals):
این تراشه‌ها یا نوارها در قسمت‌های تماس روتور با محفظه نصب می‌شوند و جلوگیری از نفوذ هوا و سوخت به بخش‌های نامناسب میکنند. این تراشه‌ها معمولاً از مواد مانند فلزات مقاوم به سایش ساخته می‌شوند.
سوپاپ‌ها و اوجکتورها:
برخی موتور وانکل شامل سوپاپ‌ها (برای تخلیه گازهای احتراقی) و اوجکتورها (برای تزریق سوخت) همچنین سیستم‌های تنظیم ترازو برای انجام عملیات تنظیم دقیق ترازو در موتور هستند.
سیستم‌های مکانیکی و الکتریکی:
موتور وانکل نیاز به سیستم‌های مکانیکی برای چرخش روتور و همچنین سیستم‌های الکتریکی برای ایجاد جریان الکتریکی برای سیستم‌های اوجکتور و تنظیم ترازو دارد.
این اجزا به طور کلی تشکیل‌دهنده‌های اصلی موتور وانکل هستند. این موتورها با تعداد محدودی از قطعات نسبت به موتورهای پیستونی ساده‌تر هستند، اما به دلیل طراحی خاص خود، نیاز به دقت بالاتر در ساخت دارند.
عملکرد موتور دوار یا وانکل:
به سادگی، می‌توان موتور دوار را به عنوان یک بیضی شکل تصور کرد که در وسط آن یک مثلث دایره‌ای وجود دارد و این مثلث به اطراف آن دور می‌چرخد. این مثلث برای ایجاد چهار منطقه متمایز در داخل بیضی استفاده می‌شود. این چهار منطقه نقش مهمی در چرخه احتراق ایفا میکنند: ورودی، فشرده‌سازی، احتراق و دفع. این چهار منطقه توالی عملکرد موتور را شکل می‌دهند.
در منطقه ورودی، مخلوطی از هوا و سوخت به داخل موتور وارد می‌شود. بعد ازفشرده‌سازی، این مخلوط توسط مثلث در داخل بیضی فشرده می‌شود. در منطقه احتراق، مخلوط فشرده به آتش می‌کشد و انرژی ایجاد می‌کند. در نهایت، در منطقه دفع، گازهای خروجی از موتور خارج می‌شوند.
یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد موتور وانکل ، وجود یک محور مرکزی غیرعادی به شکل یک میل بادامک با لوب‌های غول‌پیکر است. این محور به چرخش دائمی روتور اجازه می‌دهد در حین عملکرد موتور حرکت کند.
موتور وانکل درچه وسایلی استفاده می‌شود؟
با این ویژگی‌ها، موتور دوار به ویژگی‌های منحصر به فردی دست می‌یابد و در کاربردهای مختلفی از جمله خودروها، موتورسیکلت‌ها، هلیکوپترها، پهپادها، هواپیماهای بال‌ثابت، جت‌اسکی‌ها و حتی ماشین‌های چمن‌زنی و قایق‌های ماهیگیری مورد استفاده قرار می‌گیرد. موتور دوار به عنوان یکی از سه نوع موتوری شناخته می‌شود که بشر تاکنون اختراع کرده است، همراه با موتورهای پیستونی و توربین‌ها. تنوع و چندگانگی در کاربردهای موتور دوار باعث شده تا این موتور به یکی از مهمترین اختراعات مهندسی در زمینه موتورهای داخلی تبدیل شود.
با این توضیحات، عملکرد موتور دوار بهتر درک شده و ویژگی‌های خاص این نوع موتور مشخص می‌شود.
Wankel_Cycle
موتور روتاری اسطوره از زاویه‌ی دیگر
آیا تا به حال از شنیدن صدای موتور یک خودروی جذاب و پرسرعت لذت برده‌اید؟ آیا صدای هماهنگ و تند برای شما مهم است؟ اگر جواب شما بله است، موتور وانکل ممکن است گزینه‌ای بسیار جذاب برای شما باشد.
موتور وانکل از ساختاری منحصر به فرد بهره میبرد که به جای سلندرهای پیستونی از روتورها استفاده می‌کند. این ساختار جدید نه تنها به وزن کمتر و اندازه کوچکتری منجر می‌شود بلکه به تعداد کمتری از قطعات نیز نیاز دارد. به علاوه، سرویس و تعمیر این نوع موتور بسیار ساده‌تر از موتورهای پیستونی است.
یکی از ویژگی‌های جذاب موتور روتاری، صدای بی‌نظیری است که تولید می‌کند. این صدا از ماشین‌ها و موتورهای F1 معروف به سبب خودش است و در واقع قسمتی از جذابیت این موتورهاست. حتی توربوشارژرها، که به عنوان ساکت‌کننده‌های صدا شناخته می‌شوند، نمی‌توانند از جذابیت و احساسی که صدای یک موتور وانکل به وجود می‌آورد را کم کنند.
علاوه بر این، موتور وانکل به دلیل توانایی بالا در افزایش سرعت و دوران به عنوان یک موتور اسطوره‌ای شناخته می‌شود. این موتورها توانایی بالایی در افزایش دوران دارند و این باعث می‌شود که تجربه رانندگی با آنها بی‌نظیر باشد. همچنین، تنظیم و تعمیر موتور روتاری بسیار ساده‌تر از موتورهای پیستونی است و این به شما امکان می‌دهد تنظیمات مختلفی را امتحان کنید.
بنابراین، اگر به دنبال تجربه‌ای جذاب و با صدایی اسطوره‌ای هستید، موتور وانکل ممکن است گزینه‌ای جالب برای شما باشد. تجربه‌ی BRAP-BAP-BAP و غیره را در کنار امکانات ساده تعمیر و تنظیم موتور روتاری تجربه کنید و لذت ببرید.
موتور-وانکل-min
موتور وانکل تکنولوژی جذاب با مزایا و معایبی خاص
موتور وانکل ، این تکنولوژی شگفت‌انگیز داخل سوزانده‌ای که به جای سلندرهای پیستونی از ساختار چرخشی خود بهره میبرد. با وجود مزایا و معایب خاص خود، جایگاه خاصی در دنیای موتورها دارد.
از یک سو، موتور وانکل به دلیل عملکرد بی‌صدا و بدون لرزش خود، انتخابی عالی برای موتورهای خودروها و هواپیماها محسوب می‌شود. از طرف دیگر، مصرف سوخت بالا و نیاز به مراقبت دقیق برای حفظ کارایی، این تکنولوژی را به یک انتخاب مناسب برای همه تبدیل نمی‌کند.
در نهایت، تصمیم به استفاده از موتور وانکل به انتخاب شخصی و تجربیات شخصی شما بستگی دارد. اگر به دنیای مکانیک و تعمیرات موتورها علاقه دارید، احتمالاً به راحتی با این تکنولوژی سازگار خواهید شد. اما اگر به دنبال یک تجربه رانندگی نیرومند و جذاب هستید، موتور روتاری نیز توانایی ارائه آن را دارد.
در مورد نکات فنی مانند ترکیب روغن دو زمانه با بنزین و نحوه مراقبت از موتور روتوری، مشورت با تخصصی معتبر پیشنهاد می‌شود. به طور کلی، موتور دوار یک تکنولوژی مکانیکی منحصر به فرد با ویژگی‌های جذاب و چالش‌های خود است که در دنیای موتورها همچنان جایگاه دارد.
چه خودرو هایی در حال حاضر از این نوع موتور استفاده میکنند؟
در حال حاضر، مزدا یکی از شرکت‌های اصلی است که از موتور دوار در خودروهای خود استفاده می‌کند. مزدا به عنوان تنها شرکت خودروسازی است که به طور مداوم موتور دوار را در مدل‌های خود به کار میبرد. مدل RX-8 از مزدا، یکی از معروف‌ترین خودروهای مجهز به موتور دوار است.
در زمان گذشته، مزدا نیز از موتور وانکل در مدل‌های RX-7 و RX-3 استفاده می‌کرد. همچنین شرکت‌های دیگری مانند NSU و سیتروئن در مدل‌های خود از موتور دوار بهره‌برداری می‌کردند. اما از آن زمان، اکثر شرکت‌های خودروسازی به موتورهای پیستونی بازگشته‌اند و استفاده از موتور دوار به نسبت کمتری محدود شده است.
ایا این نوع موتور مصرف روغن و سوخت را بالا میبرد؟
بله، موتور وانکل معمولاً مصرف روغن و سوخت بیشتری نسبت به موتورهای پیستونی دارد. این به عنوان یکی از معایب این نوع موتورها شناخته می‌شود. دلیل اصلی این مصرف بالاتر، نحوه عملکرد موتور دوار و ساختار آن است.
در یک موتور دوار، روتور به سرعت چرخشی در داخل محفظه ای به نام سکنه دارد. این چرخش مستمر روغن را به دلیل فشار و حرارت بالا در نقاط مختلف موتور منتقل می‌کند. بنابراین، نیاز به روغن کمی بیشتری دارد تا موتور به خوبی عمل کند و دمای مناسبی داشته باشد.
همچنین، در موتورچرخشی برای مخلوط کردن روغن با سوخت از یک سیستم اختصاصی استفاده می‌شود، که ممکن است موجب افزایش مصرف سوخت شود. علاوه بر این، موتور دوار به علت ساختار خود که شامل سرعت چرخش بالا است، معمولاً نیاز به سوخت با کیفیت بالاتری دارد که نیاز به هزینه بیشتری دارد.
به عبارت دیگر، اگر از یک خودروی دارای موتور وانکل استفاده می‌کنید، باید آگاه باشید که مصرف روغن و سوخت آن معمولاً بیشتر از خودروهای مجهز به موتور پیستونی است. این نکته مهمی است که برای دارندگان خودروهای دارای موتور دوار حائز اهمیت است و باید منظماً روغن و سوخت خودرو را بررسی و تعویض کنند.
مزدا و آینده‌ی RX-9 با موتورچرخشی
آیا مزدا تصمیم به تولید RX-9 با موتورچرخشی گرفته است؟ این سوال برای عشاق موتورهای چرخشی از مزدا بسیار مهم است. همچنین، آیا می‌توانیم در آینده رویاهای خود از یک خودروی با چهار روتور را در جاده تجربه کنیم؟
مزدا به عنوان یکی از شرکت‌های پیشرو در توسعه موتورهای چرخشی شناخته می‌شود. با مدل‌هایی همچون RX-7 و RX-8، مزدا نام خود را در دنیای موتور دوار معتبر کرده است. حالا با معرفی مدل مفهومی فوق‌العاده زیبای RX-VISION که از موتور چرخشی بهره میبرد، سوال این است که آیا مزدا قصد دارد به تولید یک RX-9 با موتور چرخشی در آینده بپردازد یا خیر.
اگرچه هنوز تصمیم نهایی گرفته نشده است، اما واضح است که این ایده در ذهن مهندسان مزدا جای گرفته است. در حالی که مزدا در حال توسعه دستگاه چرخشی برای مدل MX-30 R-EV است که به عنوان یک افزایش دهنده برد به کار می‌رود، این سوال مورد توجه قرار گرفته است.
بنابراین، آیا مزدا در آینده به تولید یک خودروی اسپرت با موتور چرخشی باز می‌گردد یا خیر؟ این سوال همچنان بدون پاسخ است. اما یک نکته واضح است: رویاهای مهندسان مزدا از داشتن یک ماشین اسپرت با موتور چرخشی همچنان زنده است و ممکن است در آینده به واقعیت تبدیل شود.
مقالات پیشنهادی:
