با گرم شدن هوا ناگزیریم تا از کولر خودرو برای راحتی در جابجایی خود استفاده کنیم.
اما تا به حال به اینکه کولر خودرو شما چه اجزایی دارد و در صورت بروز مشکل باید چه مواردی را بررسی کنید فکر کرده اید؟
کولر خودرو یک سیستم تهویه مطبوع است که با استفاده از یک گاز مبرد، هوای داخل کابین را خنک و خشک می‌کند. این سیستم از چند قسمت اصلی تشکیل شده است که عبارتند از: کمپرسور، کندانسور، سیر انبساط، دریافت‌کننده و اواپراتور. در این مقاله به بررسی نحوه عملکرد هر یک از این قسمت‌ها و نکات مفید برای استفاده بهینه از کولر خودرو می‌پردازیم.
اجزا کولر خودرو:
کمپرسور:
قلب سیستم کولر خودرو است و وظیفه دارد گاز مبرد را با فشار و دمای بالا به کندانسور بفرستد. کمپرسور با استفاده از یک روکش تسمه‌ای به موتور خودرو متصل شده و با گرفتن قدرت از آن، گاز مبرد را فشار می‌دهد.
کمپرسور کولر خودرو یکی از قطعات مهم و کاربردی در سیستم تهویه مطبوع اتومبیل است که وظیفه فشرده سازی و هدایت گازهای مبرد را بر عهده دارد. این قطعه با استفاده از نیروی موتور خودرو، گاز کولر را با فشار و دمای بالا به کندانسور می‌فرستد تا در آنجا خنک شده و به حالت مایع درآید. سپس گاز مایع شده به اواپراتور می‌رسد که با تبخیر آن، هوای داخل کابین را خنک می‌کند.
کمپرسور کولر خودرو از چندین قسمت تشکیل شده است، از جمله پولی، کلاچ، هوزینگ، صفحه آبکشی، پیستون، سیلندر و سوپاپ‌های ورودی و خروجی. بسته به نوع کمپرسور، این قطعات ممکن است تفاوت‌های جزئی داشته باشند. برخی از کمپرسورهای خودرو الکتریکی هستند و نیازی به استفاده از نیروی موتور ندارند.
کمپرسور کولر خودرو یک قطعه حساس و پر هزینه است که در صورت خراب شدن، ممکن است باعث اختلال در عملکرد سیستم تهویه مطبوع شود.
جلوگیری از خراب شدن زود هنگام کمپرسور:
– روغن کمپرسور را به موقع عوض کنید.
– در صورت شنیدن صدای عجیب از کمپرسور، سریعا به تعمیرگاه مراجعه کنید.
– از پر کردن بیش از حد گاز کولر خودرو جلوگیری کنید.
عملکرد کندانسور کولر خودرو
کندانسور کولر خودرو در واقع یک رادیاتور است که در بخش خارجی خودرو نصب می‌شود. و وظیفه‌ی تبدیل گاز مبرد داغ و فشرده به مایع سرد و فشرده را دارد. این قطعه با گرفتن گاز مبرد از کمپرسور، آن را با هوای خارج از خودرو تبادل حرارت می‌کند و باعث می‌شود دمای گاز مبرد کاهش یابد.
در نتیجه، گاز مبرد به حالت مایع تغییر فاز می‌دهد و به شیر برقی منتقل می‌شود. شیر برقی نقش تنظیم فشار و جریان مایع مبرد را بر عهده دارد و آن را به اواپوراتور (بخارساز) ارسال می‌کند. در اواپوراتور، مایع مبرد با گرفتن گرمای هوای داخل خودرو، دوباره به حالت گاز تبخیر می‌شود و سپس توسط کمپرسور جذب و فشرده می‌شود. این چرخه به صورت پیوسته تکرار می‌شود و باعث تولید هوای سرد در خودرو می‌شود.
علائم و دلایل خرابی کندانسور کولر خودرو:
کندانسور کولر خودرو ممکن است به دلایل مختلف خراب شده و عملکرد صحیح سیستم تهویه را مختل کند. بعضی از علائم و دلایل خرابی کندانسور عبارتند از:
– کاهش قابل توجه عملکرد کولر خودرو و عدم تولید هوای سرد
– نشت گاز مبرد از لوله‌ها یا شیرهای کندانسور
– آسیب دیدگی، زنگ زدگی، جوش زدگی یا پارگی رادیاتور کندانسور
– سوختگی، ضعف چرخش یا صدای نامطبوع فن کندانسور
– آلودگی، رسوب، جامانده‌های زائید یا بسته شدن لوله‌های کندانسور
برای برطرف کردن خرابی کندانسور، لازم است قطعه‌ای را تعویض، تعمیر، پاکسازی یا بازگشایی کنید. البته بسته به نوع و شدت خرابی، ممکن است نیاز به تعویض کامل کندانسور باشد.
کندانسور کولر خودرو
شیر انبساط:
یک سوپاپ است که وظیفه دارد فشار گاز مبرد را پایین بیاورد و آن را به اواپراتور بفرستد. شیر انبساط باعث می‌شود دمای گاز مبرد به شدت کاهش یابد.
دریافت‌کننده:
یک مخزن است که وظیفه دارد مایعات زائد را از سیر جریان گاز مبرد جدا کند و آن را نگه دارد. در بعضی خودروها، دریافت‌کننده با شیرانبساط ترکیب شده و به نام درایور تعبیر می‌شود.
اواپراتور:
یک مبدل حرارتی دیگر است که وظیفه دارد هوای داخل کابین را خنک کند. اواپراتور در زیر تابلو خودرو قرار دارد و با عبور هوای فن، حرارت آن را به گاز مبرد منتقل می‌کند. در نتیجه هوای خشک و خنک به داخل کابین پخش می‌شود.
این سیستم با تغییر حالت گاز مبرد بین جامد و مایع، فرآیند سرمایش را انجام می‌دهد.
کنترلرها و سنسورها:
سیستم کولر خودرو شامل کنترلرها و سنسورهایی است که درجه حرارت محیط و درجه حرارت داخل خودرو را مشاهده کرده و عملکرد کولر را تنظیم می‌کنند. این سیستم‌ها معمولاً با کنترل هوشمند، قدرت مصرف سوخت را بهینه می‌کنند و عمر کولر را افزایش می‌دهند.
نکاتی درباره استفاده از کولر:
قبل از روشن کردن کولر، شیشه‌های خودرو را باز کنید تا هوای گرم داخل آن خارج شود.
– پس از روشن شدن کولر، شیر هوای خروجی را به حالت باز قرار دهید تا هوای خشک به دست آید.
– بعضی از خودروها دارای سیستم تهویه هوشمند هستند که با تشخیص دمای دلخواه شما، فشار و جریان هوای مناسب را تعبیر می‌دهند.
– معمولا خودروها دارای فیلتر هوای کابین هستند که باید در فواصل منظم تعویض شوند تا عملکرد بهتر کولر را تضمین کنند.
– بعضی از خودروها دارای سامانه ECO هستند که با فعال شدن آن، عملکرد کولر را به حالت پایین تر قرار می‌دهند تا صرفه جوئی در سوخت رخ دهد.
گاز کولر خودرو چیست؟
گاز کولر خودرو در واقع یک ماده خنک کننده است که به صورت مایع در سیستم کولر خودرو استفاده می‌شود و با تبخیر آن، هوا را خنک می‌کند.
در گذشته، گاز کلرفلوروکربن (CFC)، مخصوصاً CFC-12 یا با نام تجاری R-12، برای خنک کردن هوا در سیستم‌های کولر خودرو استفاده می‌شد. اما به دلیل اثرات زیان‌بار آن بر محیط زیست و لایحه مونترال که در سال 1987 تصویب شد، استفاده از CFC-12 در بسیاری از کشورها ممنوع شد.
اکنون بیشتر خودروها از گازهای دیگری مانند هیدروفلوروکربن‌ها (HFC)، به ویژه HFC-134a (با نام تجاری R-134a) استفاده می‌کنند. HFC-134a به عنوان یک ماده خنک کننده غیرسمی در سیستم‌های تهویه هوا به کار می‌رود و به لحاظ اثرات محیط زیستی کمتر ضرر دارد. همچنین، برخی از خودروها از گازهای دیگری مانند هیدروکربن‌های فلوره (HFO) و گازهای مختلف دیگر نیز استفاده می‌کنند.
مهم است بدانید که برخی از کشورها ممکن است استفاده از ماده خنک کننده خاصی در سیستم تهویه هوای خودروها را الزامی کنند. بنابراین، نوع گاز کولر خودرو ممکن است بسته به قوانین و مقررات محلی متفاوت باشد.
کولر خودرو برای انسان ضرر دارد؟
گاز کولر خودرو درشرایط عادی و با رعایت استانداردهای ایمنی، به طور کلی برای انسان ضرر ندارد. این گازها به عنوان مواد خنک کننده در سیستم‌های تهویه هوا استفاده می‌شوند و در مقادیر کم و در فضای بسته (داخل خودرو) استفاده می‌شوند.
در چه صورت این گاز خطرناک است؟
اما ممکن است در شرایط خاص، مانند نشت گاز از سیستم یا استفاده نادرست، اندکی از گاز در داخل خودرو رها شود. در این صورت، قرار گرفتن در معرض غلظت بالای گاز ممکن است منجر به ضایعاتی بر سلامت شود.
بیماری با کاز کولر خودرو
بیماری های مرتبط با گاز کولر خودرو:
برخی از عوارض احتمالی در صورت تماس طولانی یا تعرض به غلظت بالا از این گازها عبارتند از:
تحریک و تحریض چشم و گلو:
برخی افراد ممکن است در معرض این گازها قرار گرفته و علائمی مانند خشکی یا سوزش چشم‌ها و تحریک حنجره و گلو داشته باشند.
عوارض تنفسی:
در صورت تنفس مستقیم یا در معرض غلظت بالا، ممکن است علائمی مانند تنگی نفس، سرفه، عطسه و التهاب راه های تنفسی را تجربه کنید.
عوارض پوستی:
تماس مستقیم با گاز می‌تواند به تحریک پوست و تحریک واکنش‌های حساسیتی، مانند خارش، قرمزی و تورم، منجر شود.
در هر صورت، مهم است که درستی عملکرد سیستم تهویه هوا و عدم نشت گاز را به‌طور دوره‌ای بررسی شود تا از بروز اینگونه مسائل جلوگیری کنید.
در هر صورت کولر خودرو یکی از قطعات ضروری در گرما و تهویه مناسب است.اما باید به صورت دوره ای و یا در صورت مشکوک بودن به از کار افتادن یا نیاز به تعمیر داشتن هر یک از قطعات آن حتما خودرو خود را به یک متخصص نشان دهید. تا از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری کنید.
مقالات پیشنهادی:
منابع:
